KUL stworzył pierwszy cyfrowy atlas klasztorów. Odkryj zapomniane zakony, tajne zgromadzenia i klasztory znikające z mapy

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II opracował pierwsze w Polsce cyfrowe kompendium dokumentujące lokalizację i historię klasztorów oraz domów zakonnych na ziemiach polskich i związanych z Polską historycznie. W ramach projektu powstał „Atlas klasztorów w Polsce X–XXI wieku” oraz nowoczesna cyfrowa mapa, dostępna online.

Prace prowadzono od 2017 roku w Ośrodku Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce, działającym przy Instytucie Historii KUL. Kierował nimi prof. Henryk Gapski, a w skład interdyscyplinarnego zespołu weszli zarówno świeccy, jak i duchowni historycy oraz archiwiści. Efektem badań jest baza obejmująca 12 497 lokalizacji klasztorów i domów zakonnych – zarówno istniejących, jak i już nieistniejących – należących do 329 zakonów i zgromadzeń (123 męskie i 206 żeńskich). Zbadano niemal 12,5 tysiąca wspólnot, choć pierwotnie zakładano analizę zaledwie 4,5 tysiąca. Projekt został sfinansowany przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.

Wśród nich znalazły się tak tajemnicze i opisywane niekiedy w literaturze pięknej jak kalatrawensi czy templariusze – mówi dr hab. Robert Kozyrski, prof. KUL z Ośrodka Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce w Instytucie Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Zakon który podążał za cyrkiem

Mapa zawiera także nietypowe i mało znane zgromadzenia, jak np. Małe Siostry Jezusa Karola de Foucauld, które… podążały za cyrkiem. Siostry z tego zgromadzenia nie były związane z jednym miejscem – przemieszczały się wraz z trupą cyrkową, niosąc opiekę duchową. Inna wspólnota, siostry sercanki, przez lata funkcjonowała… na dachu kościoła parafialnego, co było skutkiem represji wobec zakonów w PRL-u.

Na mapie znajdują się również zakony działające w ukryciu

Aplikacja dokumentuje również działalność wspólnot zakonnych w ukryciu, jak te powstałe z inicjatywy bł. o. Honorata Koźmińskiego w XIX wieku. Te niehabitowe zgromadzenia działały potajemnie, przenosząc się często z miejsca na miejsce – dziś ich ślady można odnaleźć dzięki cyfrowej mapie.

Fenomen naszego projektu polega na tym, że po raz pierwszy została ukazana kompletna lista tych wspólnot” – podkreśla s. dr Monika Kupczewska, kierująca zespołem ds. zakonów żeńskich.

Atlas obejmuje nie tylko współczesne terytorium Polski, ale również obszary historycznie związane z Polską, obecnie znajdujące się na terenach Białorusi, Ukrainy, Litwy, Łotwy, Estonii, a nawet Rosji. Dostęp do aplikacji cyfrowej znajdziecie pod tym linkiem. 

Źródło: Katolicki Uniwersytet Lubelski/ materiały prasowe