W dniu 22 lipca obchodziliśmy w Lublinie rocznice kilku wydarzeń związanych z II Wojną Światową.  Tego dnia wyzwolono obóz na Majdanku oraz zaczęła się bitwa o Lublin. Tego również dnia Niemcy zlikwidowali więzienie na Zamku. Był to dzień strasznej tragedii- masakry więźniów.

Symbol okupacji

Podczas wojny lubelski zamek nadal pełnił swoją wcześniejszą funkcję, czyli więzienia. Tym razem było to więzienie Gestapo. Przez pięć lat okupacji niemieckiej stało się symbolem terroru, wraz z aresztem „Pod Zegarem”. Na Zamku więźniów trzymano, a „Pod Zegarem” przesłuchiwano. W sumie w latach 1939-1944 przez Zamek przeszło tysiące ludzi, z czego około 2200 zginęło w jego murach, a 4500 więźniów zamordowano w egzekucjach poza jego terenem. Rozstrzeliwań osadzonych na Zamku dokonywano między innymi na Majdanku lub w Lesie Krępieckim.

Masakra w przeddzień wyzwolenia

Dużą część więźniów Niemcy wywieźli na zachód już w ciągu kilku tygodni przed nadejściem frontu pod Lublin. W samym lipcu 1944 około 300 więźniów rozstrzelano na terenie również przygotowującego się do likwidacji obozu na Majdanku. Ostatnim akordem tragedii była masarka na terenie samego Zamku dosłownie w przeddzień wyzwolenia. Rankiem 22 lipca, w czasie gdy sowieckie wojska podchodziły już pod Majdanek, a na terenie miasta akcje bojowe rozpoczęli żołnierze z Armii Krajowej, Niemcy rozpoczęli pośpieszne mordowanie więźniów w ich celach.  W ciągu dwóch godzin zabito ponad 300 osób, w tym kobiety i dzieci narodowości żydowskiej. Rzeź przerwał rozkaz komendanta więzienia o natychmiastowej ucieczce załogi. Okupanci błyskawicznie opuścili teren więzienia pozostawiając polskich oraz ukraińskich strażników więziennych, którym nakazano otwarcie cel o godzinie 15.00. Ukraińcy jednak natychmiast uciekli a polscy strażnicy od razu wypuścili więźniów. Wolność odzyskało około 1000 osób. Jeszcze tego dnia na terenie Zamku pojawili się krewi pomordowanych i zaczęli zabierać ich ciała.

Obchody 81 rocznicy

Tegoroczne obchody rozpoczęły się od złożenia kwiatów na mogile ofiar egzekucji z 1944 roku na cmentarzu przy ul. Lipowej. Później w kaplicy Trójcy Świętej na zamku odprawiona została Msza Święta w intencji pomordowanych. Jest to jeden z niewielu dni w roku, kiedy w zamkowej kaplicy odprawiane są Msze. Następnie w Mauzoleum poświęconym ofiarom masakry położonym w najniższej kondygnacji Donżonu złożono kwiaty. Ostatnim punktem obchodów była prezentacja prac Marii Hiszpańskiej-Neumann ze zbiorów Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej poświęconych dramatycznej obozowej przeszłości.

Źródło: facebook Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie