Publikacja:

W Palarikowie na Słowacji znaleziono pierwsze w tym państwie gniazdo szerszenia azjatyckiego. Udało się je wyśledzić w rekordowo krótkim czasie – 3 dni od zaobserwowania pojedynczych owadów, dzięki współpracy ekspertów krajowych i zagranicznych. Gniazdo znajdowało się na wysokości 20 metrów, miało rozmiar około 80 cm, co utrudniało jego zniszczenie. Szacuje się, że zamieszkiwało je około 2.000 owadów, w tych do 500 nowych królowych, które były w przededniu wylotu w celu założenia własnych kolonii.

Słowacy mogą się poszczycić zdecydowanie lepszy wynik od Węgrów. W zeszłym roku pierwszego gniazda szerszenia azjatyckiego na Węgrzech poszukiwano przez przez dwa miesiące. Odnalezienie gniazda w każdym przypadku wymaga połączeniu ze sobą kilku technik – przede wszystkim telemetrii, czyli śledzenia toru lotu, poprzez wykorzystanie znaczników naklejanych na już schwytanych szerszeniach azjatyckich, a skończywszy na dronie. W Japonii, co ciekawe wykorzystuje się kilkumetrowe pasy jedwabiu. Tak, bydlęta są na tyle mocne, by swobodnie polecieć z takim ciężarem do gniazda.

Szerszenie azjatyckie (Vespa mandarinia), to gatunek szerszeni charakteryzujący się olbrzymim rozmiarem (do 5 cm długości oraz ponad 7 cm rozpiętość skrzydeł). Charakteryzuje się jaskrawym umaszczeniem głowy, szarym korpusem oraz prążkowanym, żółto-czarnym umaszczeniem odwłoka. Jest to gatunek inwazyjny, wywodzący się z wschodnich rubieży Azji: od rosyjskiego Dalekiego Wschodu, poprzez Koreę, Japonię, Chiny, Indochiny, aż do Indii, Nepalu oraz Sri Lanki. Szerszenie azjatyckie preferują środowisko leśne – jak dotąd nie stwierdzono ich kohabitacji w siedzibach ludzkich i środowisku zurbanizowanym. Żyją w koloniach liczących do 15.000 osobników.

W sezonie jesienno-zimowym (listopad grudzień) owady te są najbardziej agresywne, jako że zbierają najwięcej białka aby umożliwić loty godowe nowych królowych. Problemem jest, że ten gatunek jest wyjątkowo agresywny, odżywiający się głównie innymi insektami oraz pajęczakami. Choć nie pogardzi również nektarem i sokami roślinnymi. Jest też wyjątkowo jadowity: dysponuje żądłem zdolnym przebić się przez ubranie, a w skład koktajlu, który wstrzykuje wchodzi mastoparan, odpowiadający za reakcję alergiczną oraz mandarotoksyna (MDTX). Dla osób uczulonych, pojedyncze ukąszenie może być niebezpieczne. Dla nieuczulonych, problemy zaczynają się od trzech ukąszeń. Zabicie owada nie pomaga, szczególnie że wydzielane w ten sposób hormony są łatwe do wyśledzenia przez pozostałe szerszenie z roju oraz wzbudzają w nich szczególną agresję.

Dodatkowo, szerszenie azjatyckie są wyjątkowo agresywne. Nie mają naturalnych wrogów, poza największymi owadożercami, innymi szerszeniami azjatyckimi oraz okazjonalnie modliszkami. Są w stanie upolować nawet mysz, a co gorsza stwierdzono u nich również zainteresowanie pożywieniem ludzi, na przykład wołowiną z hamburgera. Są również szczególnie niebezpieczne dla rojów pszczół. Są w stanie zniszczyć w ciągu kilku godzin całą kolonię, głównie z celu złupienia larw oraz jaj. Pszczoła europejska nie jest w stanie ani przegryźć ani przebić żądłem egzoszkieletu szerszenia. Jedyny ratunkiem jest dosłownie zagotowanie zwiadowcy, co jest możliwe gdyż pszczoły mają odrobinę wyższą tolerancję cieplną niż szerszenie. Jednakże europejska pszczoła miodna nie posiadła takich możliwości. Oczywiście, ludzie jedzą szerszenie azjatyckie – żywcem smażone na głębokim oleju lub w polewie miodowej. Co jest ironiczne…

Utylizacja przebiegła w nocy, ponieważ to wtedy do gniazda przylatują osobniki. Operacja jest utrudniona jeżeli gniazd jest zawieszone na dużej wysokości. Na Słowacji było to 20 metrów. Za pomocą specjalnych rurek na gniazdo został zaaplikowany środek owadobójczy. Na razie jedyną możliwą opcją jest tłumienie inwazyjnego gatunku. Szerszeń azjatycki po raz pierwszy w Europie pojawił się 20 lat temu w porcie w Bordeaux. We Francji gatunek ten znalazł korzystne warunki do życia i zaczął się rozprzestrzeniać z prędkością do 100 km na rok. Obecnie można go spotkać Hiszpanii. Portugalii, Belgii, Włoszech oraz Niemczech. szybko się zadomowił i zaczął się rozprzestrzeniać w ogromnym tempie, co roku zwiększając zasięg występowania o ok. 100 km. Jego obecność stwierdzono już m.in. w Hiszpanii, Portugalii, Belgii, Włoszech czy zachodnich Niemczech. Obecnie waży się los populacji północnoamerykańskiej: jeśli w 2024 roku nie zostaną dostrzeżone żadne osobniki, zostanie uznana za wytrzebioną.

W Polsce szerszeni azjatyckich jeszcze nie zaobserwowano, ale ich pojawienie się jest coraz bardziej prawdopodobne przez postępujące zmiany klimatu. Albo już się pojawiły, tylko jeszcze nie zostały zaobserwowane.

Źródło:

K. Wasyl, Szerszeń azjatycki coraz bliżej Polski. Na Słowacji znaleziono gniazdo, „RMF24.pl”, 2024, 9 października, URL: https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-szerszen-azjatycki-coraz-blizej-polski-na-slowacji-znalezion,nId,7832201#crp_state=1, [dostęp: 17.10.2024].

Autor:dr Adrian Szumowski
Powiązane
Kalendarium historyczne
dr Piotra Gawryszczaka

loader-image
Województwo lubelskie, PL
09/11/2024
temperature icon 3°C
zachmurzenie małe
Humidity 59 %
Pressure 1033 hPa
Wind 17 Km/h

 

Najnowsze

Scroll to Top