Festiwal Re:tradycja – Jarmark Jagielloński odbędzie się w Lublinie w czwarty weekend sierpnia (23–25 sierpnia). Po raz kolejny na Starym Mieście będzie można spotkać mistrzów i mistrzynie rzemiosła, dla których tradycja jest głównym źródłem inspiracji. Podczas tego trzydniowego święta kultury tradycyjnej swoje wyroby zaprezentuje około 120 rzemieślników i rzemieślniczek z Polski, Ukrainy, Czech, Litwy, Węgier, Rumunii, a nawet Indii. Blisko 40 z nich kontynuuje tradycje wpisane na Krajowe listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

– Jarmark Jagielloński, który odbywa się podczas Festiwalu Re:tradycja, to nie zwykły targ czy kiermasz. To spotkanie z człowiekiem, z twórcą lub twórczynią, których docenisz za kunszt i umiejętności, jakie otrzymali od swoich babek, ojców czy lokalnych mistrzów i mistrzyń. Wiedzę tę, zamkniętą w formie drewnianej zabawki lub rzeźby, ręcznie tkanego chodnika czy misternej koronki, możesz podziwiać na ich stoiskach. Jarmark Jagielloński funkcjonuje na kilku płaszczyznach: ma charakter wystawy, przeglądu, pokazu umiejętności, jest także inspiracją do rozmowy z rzemieślnikami i rzemieślniczkami. – Do odwiedzenia Jarmarku Jagiellońskiego zaprasza Karolina Waszczuk, dyrektorka Festiwalu.

Kogo więc spotkamy na Jarmarku Jagiellońskim?

Lublin odwiedzi około 120 rzemieślników i rzemieślniczek z Polski, Ukrainy, Czech, Litwy, Węgier, Rumunii, a nawet Indii. Blisko 40 osób spośród nich kontynuuje tradycje wpisane na Krajowe Listy Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego swoich krajów. Na niektórych stoiskach znajdziemy także informację o tym, że dany wzór lub umiejętność znalazły się na Liście Reprezentatywnej Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości (UNESCO).

Dziedziny pochodzące z tradycyjnego rzemiosła i sztuki ludowej, które co roku są prezentowane podczas Festiwalu, to m.in.: rzeźbiarstwo, malarstwo, garncarstwo, hafciarstwo, koronkarstwo, plecionkarstwo, kowalstwo, plastyka obrzędowa i zdobnicza, lutnictwo, tkactwo czy zabawkarstwo.

Reprezentantem tej ostatniej dziedziny jest Dmytro Kudria z Ukrainy. Jego pięknie wykonane zabawki zawsze wzbudzają spore zainteresowanie festiwalowej publiczności. Już z daleka wiadomo, gdzie mieści się jego stoisko, ponieważ każdy chce spróbować gry na wydających dźwięki zabawkach. Rzemieślnik wychował się w otoczeniu, w którym praca z drewnem była codziennością – jego dziadek był budowniczym skrzypiec, natomiast ojciec sam postawił drewniany dom. Nie dziwi więc, dlaczego pan Dmytro wybrał podobną drogę twórczą. W ubiegłym roku stoisko twórcy zostało nagrodzone jako jedno z najlepszych na Festiwalu Re:tradycja – Jarmark Jagielloński.

Wyróżnienie w 2023 roku otrzymał również Wiesław Chołuj, który kontynuuje tradycje plecionkarskie, a w szczególności specjalizuje się w wyrobie koszy kabłącoków. Kiedyś wyplatał je prawie każdy mieszkaniec wyplatania z wikliny. Co ciekawe, umiejętność wyplatania kosza „kabłącoka” w Lucimi na Radomszczyźnie została w 2017 r. wpisana na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Warto także wspomnieć o Bogumile Leśniak, rzeźbiarce, w której rodzinie tradycja kontynuowania twórczości ludowej sięga kilku pokoleń wstecz. W tym roku jej sakralne i świeckie rzeźby będzie można podziwiać nie tylko na stoisku, lecz także w Galerii Sztuki Ludowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych, gdzie do końca sierpnia prezentowana jest wystawa prac artystki. Pani Bogumiła wykonuje również drewniane ptaszki, nawiązując do zabawkarskich tradycji regionu żywiecko-suskiego, które w 2016 r. zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Oprócz nazwisk twórców doskonale już znanych festiwalowej publiczności, w tym roku w Lublinie zaprezentują się także osoby, które wezmą udział w Jarmarku Jagiellońskim po raz pierwszy. Ciekawe prace zobaczymy m.in. na stoisku Zofii Sompolińskiej, która swoich umiejętności nie zdążyła przejąć od najstarszych pokoleń swojej rodziny. Okazało się jednak, że zainteresowanie genealogią może prowadzić do pasji etnograficznej, a ta do podjęcia własnych prób tworzenia ozdób – głównie dekoracji choinkowych i pająków. Wiedzę na temat dawnych wzorów pani Zofia czerpie ze starych czasopism, książek, a także z muzeów. Jej wyroby charakteryzują się wysokim stopniem poszanowania tradycji regionów, do których nawiązuje.

Pełna lista twórców i twórczyń, których będzie można spotkać na Festiwalu Re:tradycja – Jarmark Jagielloński, dostępna jest na stronie retradycja.eu w zakładce „Artyści”.

Wybór Twórców

Festiwal Re:tradycja – Jarmark Jagielloński jest największym jarmarkiem w Polsce, skupiającym wyłącznie twórczynie i twórców reprezentujących dziedziny twórczości oparte na regionalnym wzornictwie i technikach wykonaniu. Na Festiwalu nie można wykupić stoiska. Organizatorzy z ramienia Warsztatów Kultury w Lublinie wybierają i zapraszają artystów, którzy wyróżniają się szczególnym kunsztem rzemieślniczym. Liczy się nawiązanie do lokalnej tradycji, wzorów czy spuścizny rodzinnej. Ponadto co roku, podczas wydarzenia, każdy z zaproszonych twórców podlega ocenie merytorycznej przeprowadzanej przez komisję konkursową. Dzięki temu jakość prezentowanych na Festiwalu produktów jest ściśle kontrolowana i zachowuje swój wysoki poziom.

– Co roku poszukujemy osób, które tworzą, inspirując się lokalną tradycją, oryginalnymi wzorami i metodami wytwarzania przedmiotów, a także mają wiedzę i umiejętności gromadzone przez pokolenia m.in. w ramach przekazu rodzinnego. Doceniamy nie tylko podtrzymywanie tradycji w jej niezmienionej formie, ale dostrzegamy także wartość twórczych i świadomych nawiązań do niej. Niezależnie od tego, w jaki sposób dowiemy się o danej osobie, ważne jest dla nas to, by kontynuowała konkretną tradycję sztuki ludowej czy rzemiosła oraz miała świadomość jej kontekstów i niuansów. Słowa „świadomość” i „autentyczność” są tu kluczem oraz bazą, na której można następnie rozwijać swoją twórczość. Tak przygotowane wstępne listy twórców i twórczyń konsultujemy potem ze współpracującymi z nami specjalistami (etnologami i znawcami sztuki ludowej), którzy dają nam informację zwrotną. Następnie konfrontujemy to z możliwościami organizacyjnymi i podejmujemy ostateczne decyzje – opowiada Karolina Waszczuk, dyrektorka Festiwalu.

Każde autentyczne stoisko festiwalowe będzie posiadało tabliczkę z logo Re:tradycji – Jarmarku Jagiellońskiego, numerem, nazwiskiem twórcy i prezentowaną przez niego dziedziną. Obok tego opisu pojawi się także kod QR, który po zeskanowaniu otworzy profil danego twórcy. Będzie tam można przeczytać o historii danej osoby, kontynuowanej przez nią tradycji, a także (jeśli dany rzemieślnik lub rzemieślniczka wyrazili na to zgodę) znajdziemy dane kontaktowe – adres strony internetowej, mail czy telefon. Festiwalowa tabliczka jest gwarantem, że dani twórcy i ich wyroby to kontynuatorzy wartościowych i unikatowych tradycji regionalnych.

Jarmark Jagielloński – targi sztuki i tradycyjnego rzemiosła na Festiwalu Re:tradycja – Jarmark Jagielloński
Kiedy:

23.08.2024 | 13.00–18.00
24–25.08.2024 | 10.00–18.00 

Gdzie: Lublin – Stare Miasto i plac Łokietka

Wstęp wolny dla zwiedzających 

Spacer po Jarmarku z tłumaczami Polskiego Języka Migowego

Podczas tegorocznej edycji Festiwalu osoby posługujące się Polskim Językiem Migowym będą mogły skorzystać z tłumaczy-przewodników po Jarmarku Jagiellońskim. Zaplanowane zostały dyżury tłumaczy PJM, których będzie można spotkać w punkcie informacyjnym Festiwalu na placu Łokietka. 

Godziny dyżurów :

23 sierpnia (piątek), godz. 16.00–18.00
24 sierpnia (sobota), godz. 11.00–14.00
25 sierpnia (niedziela) 11.00–14.00

Osoby posługujące się Polskim Językiem Migowym będą mogły wspólnie z tłumaczem odwiedzić rzemieślników, którymi są zainteresowane, zapytać o ich pracę, wyroby oraz tradycję i oczywiście skorzystać z okazji do nabycia unikatowych wyrobów sztuki ludowej. 

Źródło: Warsztaty Kultury w Lublinie