Jak zapewne wszystkim Szanownym Czytelnikom wiadomo, 9 czerwca 2024, to jest w najbliższą niedzielę, dokonamy wyboru przedstawicieli Polski do Parlamentu Europejskiego, którzy będą sprawować mandat do 2029 roku. W Polsce wybierać będziemy 53 eurodeputowanych. Za nami wyjątkowo długa oraz emocjonalnie naładowana potrójna kampania wyborcza, trwająca nieomal bez przerwy od czerwca zeszłego roku. Niemal 12 miesięcy ciągłego wysiłku wyczerpało siły zarówno wybieranych (niektóre osoby startowały we wszystkich wyborach – czasem z hattrickiem), wyborców, jak i zasoby finansowe partii politycznych. Dlatego obecna kampania nie należy do szczególnie intensywnych. W tym artykule postaram się Czytelnikom przybliżyć dlaczego, kogo i w jaki sposób będziemy wybierać? I cóż właściwie mogą oni w Europarlamencie robić.
Parlament Europejski powstał na mocy Traktatu ustanawiającego Unię Europejską, które zostały później rozbudowane oraz uzupełnione przez zapisy skonsolidowanych traktatów – Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wcześniej istniało Zgromadzenie Parlamentarne, których członków wybierano w ramach parlamentów narodowych. Od momentu ustanowienia, docelowo na terenie Unii Europejskiej planuje się wprowadzić jednolitą, wspólnotową ordynację wyborczą. Jednakże jak do tej pory wysiłki te zakończyły się połowicznym sukcesem. O ile reguły ogólne, takie jak powszechność, bezpośredniość, minimalny próg wyborczy czy minimalny wiek czynnego prawa wyborczego są regulowane na poziomie wspólnotowym, o tyle szczególne zapisy oraz regulacje przyjmowane są wciąż na poziomie narodowym. I tak w Polsce, będzie to ustawa prawo wyborcze.
W naszym państwie istnieje 13 okręgów wyborczych, województwo lubelskie stanowi 8 okręg wyborczy. W ramach procedur wyborczych zarejestrowano następujące komitety wyborcze wyborców: numer 1 – KKW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe; numer 2 – KWW Konfederacja Wolność i Niepodległość; numer 3 – KWW Bezpartyjni Samorządowcy – Normalna Polska w Normalnej Europie; numer 4 – KW PolExit; numer 5 – KKW Koalicja Obywatelska; numer 6 – KKW Lewica; numer 7 – KW Prawo i Sprawiedliwość; numer 8 – KW Normalny Kraj; numer 9 – KW Polska Liberalna Strajk Przedsiębiorców; numer 10 – KW Ruch Naprawy Polski oraz numer 11 – KWW Głos Silnej Polski. Cztery ostatnie komitety nie zarejestrowały list wyborczych we wszystkich okręgach, na przykład żaden nie ma listy w naszym. Każdy z komitetów podchodzi inaczej do zagadnienia kampanii wyborczej, choć wskazać można, że mimo wszystko jest ona stosunkowo niewidoczna. I tak KWW 5 bazuje na stosowaniu na przemian różnych komisji śledczych przeznaczonych do badań działań poprzedniej ekipy rządowej z polityką zapewnienia bezpieczeństwa wschodniej granicy. KWW 7 z kolei podkreśla znaczenie narastającego kryzysu społeczno-ekonomicznego oraz przyczynienia się do niego nowego rządu. KWW 6 promuje się jako ugrupowanie najbardziej proeuropejskie z największych partii, a KWW 1, usiłuje dokonać karkołomnego zadania połączenia liberalnego pierwiastka wielkomiejskiego z konserwatywnym pierwiastkiem wiejskim. Zaskakuje kampania KWW 2, która powoli przekształca się we własną karykaturę, poprzez przegrzanie kampanii internetowej do granic absurdu.
Spośród kandydatur wspartych przez KWW wybierzemy 53 przedstawicieli. Jakie kompetencje posiada Parlament Europejski? Dość sporo, choć mocno niedookreślone, szczególnie w kontekście planowanego rozwoju instytucji wspólnotowych w kierunku zwiększenia ich kompetencji oraz samodzielności. Na obecną chwilę wskazać można grupę czterech najważniejszych kompetencji. Po pierwsze, są to kompetencje prawodawcze. Obecnie, większość decyzji wspólnotowych podejmowana jest w ramach procedury zwykłej procedury ustawodawczej (dawnej procedury współdecydowania). która zakłada konieczność uzyskania zgody Parlamentu oraz Rady na zatwierdzenie określonych decyzji. Po drugie, razem z Radą zatwierdza oraz nadzoruje realizację rocznego budżetu oraz siedmioletniej perspektywy finansowej. Po trzecie, powołuje oraz odwołuje przewodniczącego Komisji Europejskiej. Po czwarte, dysponuje funkcją kontrolną nad pozostałymi instytucjami wspólnotowymi. W efekcie, mimo pewnej nieczytelności przepisów Unii Europejskiej, kompetencje Parlamentu są znaczące.
A co mogą robić jego pojedynczy członkowie? To sprawa indywidualna oraz trudna do oszacowania. Portal konkret24, agencja Burson Cohn & Wolfe a także think tank EU Matrix, przygotowały autorskie rankingi wskazujące na różne wymiary aktywności europosłów. W pierwszym przypadku posłużono się trzema kryteriami: wystąpień w debatach, złożonych projektów rezolucji oraz interpelacji oraz zapytań. I tak, pierwsze kryterium wyłoniło najbardziej aktywną trójkę: Ewa Kopacz (wiceprzewodnicząca), Joachim Brudziński oraz Łukasz Kohut, oraz najmniej aktywną: Jarosław Kalinowski, Jacek Saryusz-Wolski oraz Tomasz Poręba. W drugim kryterium na podium wysunęli się: Anna Fotyga, Witold Waszczykowski i Adam Bielan. A na końcu znaleźli się: Jarosław Kalinowski, Janusz Lewandowski oraz Marek Balt. W ramach trzeciego kryterium podium tworzą: Sylwia Spurek, Elżbieta Kruk oraz Joanna Kopcińska, natomiast stawkę zamykają Janusz Lewandowski, Jan Olbrycht, Grzegorz Tobiszewski oraz Włodzimierz Cimoszewicz.
Agencja Burson Cohn & Wolfe, uszeregowała europosłów poprzedniej kadencji posługując się enigmatyczną kategorią wpływu. Wśród polskich eurodeputowanych najbardziej wpływowymi okazali się: Danuta Huebner (miejsce 18), Patryk Jaki (miejsce 21) i Magdalena Adamowicz (miejsce 75). Natomiast najmniej wpływowymi zostali: Ryszard Legutko (miejsce 591), Grzegorz Tobiszowski (miejsce 629) oraz Krzysztof Jurgiel (miejsce 660).
Natomiast EU Matrix, również bazując na wpływowości europosłów (kryterium niby to samo, ale wyniki jakże odmienne), wskazał na następujących liderów: Ryszard Czarnecki (miejsce 46), Marek Belka (miejsce 55) oraz Ewa Kopacz (miejsce 64). Natomiast w kategorii do lat 40, Patryk Jaki zajął 30 miejsce.
Źródła:
- M. Istel, Jak posłowie pracowali w Parlamencie Europejskim. Kto był aktywny, kto nie, a kto wpływowy, „Konkret24”, 2024, 4 czerwca, URL: https://konkret24.tvn24.pl/polityka/wybory-do-parlamentu-europejskiego-2024-jak-pracowali-w-europarlamencie-kto-byl-aktywny-kto-nie-a-kto-wplywowy-st7945056?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR2h_210UghggzSiDW7hhe_BMuBAoZDhXmaDbby1RFqQqkxLU2qMJvs2Qc4_aem_AbarxObPFz8_LwK0CraeHuOBP_fPQC1fH2Qn3mEEAx6QYDf0juM-IyjKAMp7eAfj62EF7ERVThUGckYUTK8HhmNb, [dostęp: 5.06.2024];
- Lista najbardziej wpływowych europosłów. Czarnecki najlepszy z Polaków. Jest też Patryk Jaki, „Do Rzeczy”, 2024, 28 lutego, URL: https://dorzeczy.pl/amp/556164/trzech-polakow-wsrod-100-najbardziej-wplywowych-europoslow.html?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR1PwmVRCRcHE69uZj6XUloH698wNATdq0fSifZQm24pvWa5mQJ4zzNCiZ0_aem_AbbRsgXrt5NtseuzXnSGxSbenoovJKUbdudeCpUtw-vJbbFIrvmSZe504KVYf6ALbG9Ula1BI3Te1TJSMQExF3N4, [dostęp: 5.06.2024].